منجمان سیاره ای را در خارج از منظومه شمسی ردیابی كرده اند كه بیش از هر سیاره خارجی دیگری كه تا به امروز كشف شده به زمین شباهت دارد؛ كره ای كه امكان دارد آب بر سطح آن جاری باشد.

این سیاره در مدار ستاره كم فروغی به نام "Gliese 581" كه فقط 20 سال و شش ماه نوری از زمین فاصله دارد در صورت فلكی "میزان" (Libra) كشف شده است.

دانشمندان این كشف را با كمك تلسكوپ 6/3 متری "اسو" (رصدخانه جنوبی اروپایی) انجام داده اند.

آنها می گویند دمای ملایم سطح سیاره بدان معنی است كه هرگونه آبی در آن احتمالا در حالت مایع وجود دارد و این موضوع شانس وجود حیات در آن را افزایش می دهد.

استفان اودری از رصدخانه ژنو كه نویسنده اصلی مقاله ای علمی در این باره است می گوید: "ما تخمین زده ایم كه میانگین دمای این 'ابرزمین' چیزی میان صفر و 40 درجه سانتیگراد باشد، و بنابراین آب در آن در حالت مایع خواهد بود."

"به علاوه، شعاع آن تنها باید یك و نیم برابر شعاع زمین باشد، و مدل ها پیش بینی می كند كه این كره یا سنگی است - مثل زمین - یا پوشیده از اقیانوس ها."

خاویر دلفوسه، از اعضای تیم محققان دانشگاه گرنوبل، افزود: "همانطور كه می دانیم آب برای وجود حیات اهمیت اساسی دارد."

به اعتقاد وی این سیاره ممكن است به هدف خیلی مهمی برای ماموریت های آینده فضایی جهت یافتن زندگی فرازمینی بدل شود.

در اینگونه ماموریت ها تلسكوپ هایی در فضا قرار داده خواهد شد كه می توانند "نشانه های" نوری گویای وجود فرآیندهای بیولوژیكی را ردیابی كنند.

این رصدخانه های فضایی در پی ردیابی آثار گازهای جوی مانند متان و حتی نشانگرهای كلوروفیل، رنگدانه های گیاهان زمینی كه نقشی حیاتی در فتوسنتر بازی می كنند، برخواهند آمد.

ردیابی 'غیرمستقیم'

این سیاره خارجی كوچكترین سیاره یافت شده تا به امروز است و ظرف تنها 13 روز یك دور كامل حول ستاره مركزی می گردد.

در اصطلاح منجمان به سیاراتی كه حول سایر ستاره ها غیر از خورشید می گردند سیاره خارجی گفته می شود.

فاصله این سیاره از ستاره مركزی چهارده بار كمتر از فاصله زمین از خورشید است.

با این حال با توجه به اینكه این ستاره مركزی كوچكتر و سردتر - و در نتیجه كم فروغ تر - از خورشید است، سیاره مورد نظر در "ناحیه قابل سكونت" اطراف آن، یعنی ناحیه ای كه آب می تواند در آن به صورت مایع باشد قرار دارد.
 
گلیسه 581 خیلی كم فروغ تر و خنك تر از خورشید است

منظومه گلیس 581 توسط رصدخانه جنوبی اروپایی (European Southern Observatory) در لا سیلا واقع در كویر آتاكاما شناسایی شد.

پژوهشگران برای این اكتشاف، از یك ابزار بسیار حساس كه می تواند تغییرات بی نهایت كوچك در شتاب یك ستاره هنگام كشیده شدن توسط نیروی گرانش سیاره ای در آن اطراف را اندازه گیری كند استفاده كردند.

منجمان هنوز مجبور به توسل به این شیوه ها هستند زیرا تلسكوپ های فعلی قادر به عكس گرفتن از اجرام آسمانی خیلی دوردست و كم فروغ مانند سیارات خارجی نیستند، به ویژه اگر در نزدیكی ستاره ای درخشان قرار داشته باشند.

تاكنون وجود سه سیاره در منظومه گلیس 581 استنباط شده است. به غیر از "اَبَر زمین" دو سیاره دیگر یكی 15 برابر زمین و دیگری 8 برابر زمین در این منظومه وجود دارد.

كشف تازه باعث هیجان زیادی میان دانشمندان شده است.

از میان 200 سیاره خارجی كه تاكنون كشف شده، شمار بسیار زیادی از آنها غول های گازی از نوع مشتری هستند كه دمای آنها به علت نزدیكی به خورشیدهای داغ، بسیار بالاست.

الیسون بویل، مسئول بخش نجوم در موزه علوم لندن در مورد این اكتشاف گفت: "از همه سیاراتی كه تاكنون در اطراف سایر ستاره ها پیدا كرده ایم، این یكی طوری به نظر می رسد كه گویی حاوی مخلفات لازم برای حیات باشد."

"فاصله اش از ما 20 سال نوری است یعنی به این زودی ها به آن پا نخواهیم گذاشت و باید منتظر انوع تازه فناوری های رانشی كه می تواند در آینده تغییر كند باشیم. و واضح است كه تلسكوپ های قدرتمندی را بر آن متمركز خواهیم كرد تا ببینیم چه می توانیم رؤیت كنیم."

"اینكه آیا جای دیگری (غیر از زمین) زندگی وجود دارد یا نه سوالی اساسی است كه همه ما می پرسیم."